İlk olarak Naviga Magazin’de yayınlanmıştır. © Naviga
Sert hava koşullarına hazırlık
Sert hava koşulları hazırlıklarının büyük bölümü ideal olarak, koşullar kötüleşmeden önce yapılmalıdır. Hatta teknenin donatımı, bakımı aşamalarında olası kötü hava koşulları göz önünde bulundurulup, donanım, yerleşim ona göre belirlenmelidir. Örneğin kamara/galley çekmecelerinin gerektiğinde kilitlenebiliyor olması gibi basit bir öngörü bile sert hava seyrinde işinizi kolaylaştırabilecek önemli bir detay olacaktır.
Öncelikle hava raporlarını düzenli alabilmek ve bu raporları doğru biçimde okuyup/yorumlayabilmek her tekne sahibi ve/veya kaptanının sahip olması gereken bir alışkanlık ve beceridir. Hava raporları düzenli alınıp okunduğunda, gelmekte olan kötü hava sistemi nadiren sürpriz oluşturur.
Hava raporlarını doğru okuyan tedbirli bir denizci, rotasını ve stratejisini ona göre belirleyecektir. Yeterince önceden belirlenebilen bir kötü hava sisteminden, katamaranın hız karakteristiğini kullanarak kaçınmak mümkün olabilir. Önceden yapılacak bir strateji ile teknenin rotası tehlike unsurlarından (sığlık, kayalık, kıyı hattı gibi) uzak kalacak şeklide revize edilebilir.
Güverte Hazırlığı
Tekneye vuran dalgaların yaratabileceği hasarı önlemek/azaltmak ve teknenin rüzgar tutmasımı minimize etmek için güverte hava koşullarına uygun bir şekilde neta edilmelidir.
üvertede bulunan tüm sökülebilir (ve seyir için gerekli olmayan) malzeme/donanım tekne içine alınıp güvenli bir şekilde (tekne içerisinde ekibin hareketine en az engel olacak şekilde) yerleştirilmeli ve mümkün olduğunca sabitlenmelidir. Bimini ve sprayhood aynı şekilde sökülmeli, botun havası indirilerek katlanmalı ve tümü aynı şekilde tekne içerisine güvenli bir şekilde yerleştirilmelidir.
Sert tabanlı (RIB) tipi bot kullanılıyorsa, havası indirilerek güvertede (ekibe çapariz vermeyecek bir konumda) sabitlenebilir. Bot asla mataforalar üzerinde bırakılmamalıdır. Lazy bag / yelken kılıfı mümkünse sökülmeli ve tekne içine alınmalı, mümkün olmayan durumlarda düzgün bir biçimde sabitlenmelidir.
Güverte üzerindeki diğer ekipman (sörfler, kanolar vs.) benzer şekilde ya tekne içerisinde ya da güvertede minimum rüzgar tutacak ve ekibe çapariz vermeyecek şekilde sabitlenerek saklanmalıdır.
Güverte hazırlıkları yapılırken, ekibin güvertede güvenli bir şekilde hareket edebiliyor olması sürekli göz önünde bulundurulmalıdır. Modern katamaranlarda, kokpit/havuzluk ve salon oldukça geniş tasarlanmaktadır. Hava koşulları sertleştiğinde, ekibin teknenin hareketiyle savrulmasının önüne geçmek ve güvenli bir şekilde hareket edebilmesini sağlamak için bu alanlara (halatlar yardımıyla) ilave destek hatları donatılmalıdır.
Yine ekibin güverte üzerinde, baş tarafa, trambolin bölgesine ve direk dibine güvenli bir şekilde hareket edebilmesi için jack line’lar donatılmalı, bu amaçla kullanılacak harness ve tether’lar önceden hazırlanmalıdır.
Deniz demiri ve drogue kullanılma ihtimali düşünülerek bu ekipmanlar yerinden çıkartılıp, ellenmeli (Kılıflarından çıkarılarak, dolaşıklıklar giderilmeli, kullanıma hazır hale getirilmeli) ve kolay erişim için kokpit dolaplarında saklanmalıdır. Bu ekipmanların kullanılması için gereken halat ve makaralar önceden donatılmalı ve kullanıma hazır tutulmalıdır.
Katamaranlar ve Fırtına Yelkenleri
Gezi sınıfı yelkenli katamaranlarda çok güçlü pruva konstrüksüyonları olmadığından dolayı genelde baş istralya gerilimi de düşüktür. Dolayısıyla rüzgar şiddeti arttıkça, baş istralyadaki sarkma da artar. Kısmen sarılmış flok/genoa yelkenin sebep olduğu bozuk tor (yelkenformu) sebebiyle de orsa performansı giderek zayıflar.
Teknenin kontrol ve performansını düzeltmek / arttırmak için bir seçenek, hava koşullarının kötüleşeceği öngörülmüşse, ön yelkeni indirerek, yerine düz kesimli, kuvvetli bir fırtına floğu basmaktır. Diğer seçenek ise baş tarafta yük taşıyacak uygun bir nokta mevcut olduğunda bir iç ıstralya donatmak ve çıplak istralya üzerine, sustalarla fırtına trinketi basmaktır.
Katamaranlarda genellikle fırtına yelkeni yerine, ana yelkende 4. camadan kullanılmaktadır. 4. camadan ana yelkeni yeterince küçültebildiği sürece bu kabul edilebilir bir donanımdır. Temel kural olarak, bir fırtına yelkeni en fazla toplan ana yelken alanının %15’inden büyük olmamalıdır.
Dogal olarak da 4. camadan vurulduğunda geriye kalan alan da en fazla ana yelkenin %15’i kadar olmalıdır.
Camadan halatlarının donatılması ve rahatça çalışabildiğinin kontrol edilmesi de sert hava seyri hazırlıklarının bir aşaması olarak yapılmalıdır.
Katamaranlar için üretilen fırtına yelkenleri extra güçlendirilmiş olmalıdır. Yatma açıları tek govde teknelere göre çok daha az olan katamaranlarda, sağnakların gücü doğrudan iskota, mandar ve tremola yakasına biner.
Yelkenli Katamaranlar ve Sert hava - Ekibin hazırlanması
Sert hava seyirlerinde, ekibin güvenliği ve etkin görev yapabilmesi için yeme, içme ve uyku ihtiyaçlarını aksamadan karşılayabilmesi çok önemlidir. Katamaranların, tek gövdeli teknelere oranla daha stabil olması bu anlamda avantaj sağlar. Yine de sert hava hazırlıklarının bir parcası olarak, yemek hazırlamanın mümkün olamayacağı öngörülerek kolay tüketilebilecek yiyecek ve içecekler önceden hazırlanarak kolay erişilebilir bir noktada saklanmalıdır.
Katamaranın geniş, kuru ve havadar salon bölgesi, hem stabil olması, hem de kokpit ve güverteye kolay erişim sağlaması açısından ideal dinlenme konumu olarak düşünülmelidir.
Ekiple iletişim, ekibin moralinin yüksek tutulması ve görev beklentilerinin açıkça belirlenmesi ise oldukça önemlidir. Hazırlıkların önemli bir parçası da ekiple kısa bir toplantı yapıp, hava durumu, rota, strateji, görev dağılımı gibi detaylar üzerinde mutabık kalınmalıdır.
Denizle, sağlıcakla, selametle kalın.
Mustafa Aksüt
Okumaya devam et… Katamaranlar için sert hava taktikleri – III >>>
